ENOLOGIA

 

ZNACZENIE: Nauka o produkcji, pielęgnacji i rodzajach wina.

UŻYCIE: Inne określenia dla enologii to ojnologia lub winoznawstwo. W niektórych krajach (np. we Francji, Hiszpanii, Chile) enologia jest kierunkiem studiów. W trakcie kilkuletniej nauki studenci uczą się między innymi o sposobach uprawy winorośli, doborze i określaniu składu poszczególnych gatunków wina, produkcji, butelkowaniu, przechowywaniu i zasadach degustacji wina. 

PRZYKŁAD: Zapisałam się na kurs enologiczny. Chciałam w końcu dowiedzieć się o winach czegoś więcej ponad to, że dzielą się na białe, czerwone i różowe.

ETYMOLOGIA: gr. oinos – wino + logos – słowo, nauka.

 

DEMENTI

ZNACZENIE: Inaczej oficjalne zaprzeczenie.

UŻYCIE: Dementi to formalne, urzędowe zaprzeczenie i/lub sprostowanie nieprawdziwej lub nieścisłej informacji. Najczęściej dementi dokonuje rzecznik rządu, głowy państwa, instytucji. Może być ustne, w formie opublikowanego komunikatu lub noty dyplomatycznej.

PRZYKŁAD: Po przeczytaniu nieprawdziwej informacji o ambasadorze na pierwszej stronie gazety, mimo że była niedziela, sekretariat musiał przygotować dementi.

ETYMOLOGIA: fr. démentir – zaprzeczać.

PROKRASTYNATOR

ZNACZENIE: Osoby cierpiąca na chroniczną niemożność zmobilizowania się do pracy, nauki czy wykonania innych obowiązków.

 

UŻYCIE: Prokrastynacja to psychologiczna przypadłość, która może przejawiać się w najróżniejszych dziedzinach życia. Do niedawna prokrastynację stawiało się na równi z lenistwem, jednak teorie psychologiczne dowodzą, że jest to zaburzenie osobowościowe.

Charakterystyczne dla prokrastynatora jest zwlekanie i nieustanne przekładanie na później zadań, jakie powinien wykonać. Prokrastynacja dotyka przede wszystkim perfekcjonistów nastawionych na szybkie efekty, którzy w przypadku ich braku zniechęcają się lub odwlekają moment zmierzenia się z wyzwaniem/zadaniem.

PRZYKŁAD: Zirytował się, gdy znajomy w ostatniej chwili przełożył spotkanie, a gdy zapytał o powód usłyszał, że to nic osobistego, lecz zwykła prokrastynacja.

ETYMOLOGIA: łac. procrastinatio – odroczenie, zwłoka.

 

PARWENIUSZ

ZNACZENIE: Dorobkiewicz, który wszedł do warstwy ludzi zamożnych i nieumiejętnie ich naśladuje.

UŻYCIE: Parweniusz to osoba, która robiąc karierę zawodową awansowała do wyższych warstw społeczeństwa. Poprzez swój brak manier jest jednak przesadny i natrętny, często zbytnio podkreślając swoją pozycję społeczną.

Parweniusz jest synonimem nowobogactwa.

PRZYKŁAD: Założę się, że niejeden parweniusz nie potrafi używać trybuszona, jako że zanim awansował najczęściej pił wino z plastikowym kapslem.

ETYMOLOGIA: fr. parvenir – dojść, dorobić się.

ODEON

ZNACZENIE: Starożytna budowla przeznaczona na występy muzyczne i teatralne.

UŻYCIE: Odeon podobnie jak teatr miał amfiteatralną widownię, ale przykrytą dachem ze względów akustycznych. Posiadał orchestrę dla chóru i podium dla muzyków. Odeony były mniejsze od teatrów.

Odeon to także typ orkiestry grający muzykę rozrywkową, populary na przełomie XIX i XX wieku, a także założona w 1928 roku brytyjska sieć kin. Według źródeł związanych z firmą nazwa jest akronimem hasła reklamowego: „Oscar Deutsch Entertains Our Nation” (ang. Oskar Deutsch zabawia nasz naród)

PRZYKŁAD: Prawdopodobnie najstarszy odeon został zbudowany z inicjatywy Peryklesa około 442 p.n.e. w Atenach na południowo-wschodnim zboczu Akropolu.

ETYMOLOGIA: łac. odeum – znaczenie jak wyżej.

TRYBUSZON

ZNACZENIE: Inaczej korkociąg.

UŻYCIE: Trybuszonem najczęściej określany jest korkociąg w wersji przedstawionym na zdjęciu poniżej, którego prawidłowa nazwa to trybuszon dwustopniowy. W rzeczywistości trybuszonem można jednak nazywać każdy rodzaj korkociągu, także najprostszy, umieszczany np. w scyzorykach.

PRZYKŁAD: Po weekendzie spędzonym w Bordeaux stała się winną snobką i już nigdzie nie ruszała się bez trybuszona.

ETYMOLOGIA: fr. tirer – ciągnąć + bouchon – korek.

 

    Photo by Grape Things on Pexels.com

    WERNAKULARNY

    ZNACZENIE: Inaczej język potoczny.

    UŻYCIE: Język wernakularny przeciwstawia się językowi urzędowemu (np. język nahuatl, a język hiszpański w Meksyku), czy językowi standardowemu (dialekt bawarski, a standardowy język niemiecki).

    PRZYKŁAD: Mimo że cała społeczność opowiadała się za uczeniem dzieci w języku wernakularnym, ostatecznie na wszystkich szczeblach edukacji wprowadzono lekcje w języku urzędowym.

    ETYMOLOGIA: łac. vernaculus – rodzimy, domowy.

    LEPIDOPTEROLOG

    ZNACZENIE: Specjalista od motyli.

    UŻYCIE: Lepidopterolog to naukowiec zajmujący się badaniem motyli, których jest na świecie ponad 174 tys. gatunków. Ćmy też są obiektem zainteresowań tych ekspertów.

    PRZYKŁAD: Nie trzeba być lepidopterologiem, żeby w letnie dni podziwiać na łące motyle.

    ETYMOLOGIA: łac. lepidoptera – motyle.

    PLUWIALNY

    ZNACZENIE: Inaczej deszczowy.

    UŻYCIE: Pluwialny okres to czas zwiększonych opadów deszczu, a jezioro pluwialne to takie, które powstało właśnie w wyniku opadów.

    PRZYKŁAD: Miejmy nadzieję, że w tym roku lato będzie słoneczne i długie, a pluwialna jesień w ogóle nie nadejdzie.

    ETYMOLOGIA: łac. pluvialis – znaczenie jak wyżej.

    KONSTELACJA VS KONSOLACJA

    POPRAWNIE: Konstelacja to inaczej gwiazdozbiór; to również synonim konfiguracji, układu, stanu rzeczy.

    Konsolacja to inaczej stypa, czyli uroczystość organizowana z powodu śmierci kogoś bliskiego lub znanej osoby. Oznacza także pocieszenie.

    BŁĘDNIE: Stosowanie wyrazów wymiennie lub na odwrót.

    DLACZEGO TAK?: Konstelacja pochodzi od łacińskiego constellatio oznaczającego gwiazdozbiór, natomiast konsolacja wywodzi się z łacińskiego consolatio, czyli ulga, pociecha.