ZNACZENIE: Inaczej karczma.
UŻYCIE: Austeria to synonim zajazdu, oberży, gospody, szynku. Najbardziej znana jest austeria sławkowska, czyli zabytkowa, XVIII-wieczna karczma w Sławkowie, niedaleko Katowic.
PRZYKŁAD: Jako kompromis między elegancką restauracją, a imprezą przy ognisku, zorganizowali wesele w austerii.
ETYMOLOGIA: wł. osteria – jadłodajnia, mała oberża.
ZNACZENIE: Długo czekać na audiencję, na spotkanie z osobą ważną i decyzyjną.
UŻYCIE: Współcześnie czasownik antyszambrować ma wydźwięk żartobliwy, jednak dawniej był to ‚pełnoprawny’ czasownik oznaczający czekanie na spotkanie z decydentem.
PRZYKŁAD: Przez okrągły miesiąc antyszambrował pod drzwiami wszystkich możnych tego świata, jednak i tak nie dostał dofinansowania swojego nietypowego projektu.
ETYMOLOGIA: fr. antichambre – przedpokój.
ZNACZENIE: Niepowtarzalny 13-cyfrowy identyfikator książki.
UŻYCIE: ISBN to Międzynarodowy Znormalizowany Numer Książki. Według zaleceń standardu, numer ten powinien identyfikować wydawcę, tytuł oraz wydanie.
Do końca 2006 r. ISBN składał się z 10 cyfr. W ciągu liczb zawarta jest m.in. informacja o języku, w jakim wydana jest książka. Język polski to numer 83.
PRZYKŁAD: ISBN stosowany jest od 1966 r., a w Polsce nadawany jest od 1974 r. Zwyczajowo zapisany jest pod lub nad kodem kreskowym.
ETYMOLOGIA: ang. ISBN – International Standard Book Number
POPRAWNIE: Debit to zezwolenie władz na sprowadzanie lub rozpowszechnianie wydawnictw zagranicznych, a w okresie cenzury, zgoda odpowiedniego urzędu na rozpowszechnianie danej pozycji.
Debet z kolei w bankowości określa ujemne saldo na koncie, które powstaje na skutek wypłacenia z niego większej ilości środków niż na nim było. W księgowości natomiast debetem nazywa się lewą stronę rachunku rozliczeniowego, czyli miejsce gdzie wpisuje się aktywa.
BŁĘDNIE: Stosowanie wyrazów wymiennie lub na odwrót.
DLACZEGO TAK?: Oba wyrazy wywodzą się od łacińskiego słowa debitum, czyli dług.
ZNACZENIE: Zjawisko dopatrywania się znanych kształtów w przypadkowych detalach, przeważnie przy pełnej świadomości ich nierzeczywistego charakteru.
UŻYCIE: Częstym źródłem pareidolii jest obserwacja chmury, która dla oglądającego przypomina kształtem postacie ludzi, zwierząt. Pareidolia może też dotyczyć zjawisk słuchowych – niektórzy odczytują tajne wiadomości, gdy puszczają nagrania głosu od tyłu.
PRZYKŁAD: Znanym przykładem pareidolii jest dopatrywanie się wizerunku diabła we włosach królowej Elżbiety II na portrecie z kanadyjskich banknotów jednodolarowych z 1954 roku.
A tutaj kilka bardziej współczesnych przykładów zebranych przez BoredPanda.
ETYMOLOGIA: gr. para – zamiast + eidōlon – obraz, kształt.
ZNACZENIE: Głębinowa, pozbawiona światła strefa jeziora.
UŻYCIE: Profundal to dolna strefa głębokich jezior położona poniżej poziomu do którego dociera dość światła słonecznego, aby podtrzymać fotosyntezę. Okresowo w profundalu brakuje tlenu.
PRZYKŁAD: Dopiero zaczynał przygodę z nurkowaniem, ale postanowił sobie że kiedyś zejdzie aż do profundalu (o ile to w ogóle możliwe).
ETYMOLOGIA: łac. profundus – głęboki
ZNACZENIE: Inaczej bzdura.
UŻYCIE: Humbug to synonim bujdy, nonsensu, ściemy. Może też odnosić się do osoby – oszusta, ściemniacza, hipokryty.
PRZYKŁAD: Humbugiem, czyli ściemą, określa Boże Narodzenie Scrooge, główna postać „Opowieści wigilijnej” Dickensa.
ETYMOLOGIA: ang. humbug – znaczenie jak wyżej.
ZNACZENIE: Postać chłopczyka występująca w dekoracyjnym malarstwie i rzeźbie.
UŻYCIE: Putto jest szczególnie charakterystyczny dla okresu Odrodzenia. Dekoracja była też popularna w późniejszych okresach we wnętrzach budowli oraz jako ozdoba tarasów, parków i ogrodów.
Może przybierać postać aniołka lub bożka, często nagiego. W liczbie mnogiej putti.
PRZYKŁAD: Jako motyw przewodni pracy na zaliczenie zajęć z fotografii wybrała udokumentowanie putti dekorujących okoliczne budowle.
ETYMOLOGIA: łac. putus – chłopiec.
ZNACZENIE: Utrata zdolności rozpoznawania twarzy.
UŻYCIE: Prozopagnozja to zaburzenie percepcji wzrokowej polegające na upośledzonej zdolności rozpoznawania twarzy znajomych lub widzianych już osób, a w niektórych przypadkach także ich wyrazu emocjonalnego.
Cierpi na nią około 2 proc. ludzi. Zaburzenie to może mieć postać nabytą, w wyniku uszkodzenia mózgu, lub wrodzoną.
PRZYKŁAD: Na prozopagnozję cierpi podobno Brad Pitt; nie zdziwcie się więc jeśli następnym razem na ulicy zachowa się jakby was nie znał.
ETYMOLOGIA: gr. prósōpon – twarz, maska + agnōsia – nieświadomość.
ZNACZENIE: Inaczej patos, emfaza.
UŻYCIE: Przymiotnik ‚bombastyczny’ to synonim napuszenia, pompatyczności, przesady i nadęcia. Mówi się tak o stylu, języku, utworze.
PRZYKŁAD: Nigdy nie radziła sobie z bombastem, a że z racji zawodu na różne gale zapraszana była często, krytycy wytykali jej nieadekwatność stroju.
ETYMOLOGIA: niem. Bombast – napuszenie.
Słowo Dnia 