DEMENTI


ZNACZENIE: Inaczej oficjalne zaprzeczenie.


UŻYCIE: Dementi to formalne, urzędowe zaprzeczenie i/lub sprostowanie nieprawdziwej lub nieścisłej informacji. Najczęściej dementi dokonuje rzecznik rządu, głowy państwa, instytucji. Może być ustne, w formie opublikowanego komunikatu lub noty dyplomatycznej.


PRZYKŁAD: Po przeczytaniu nieprawdziwej informacji o ambasadorze na pierwszej stronie gazety, mimo że była niedziela, sekretariat musiał przygotować dementi.


ETYMOLOGIA: fr. démentir – zaprzeczać.

Reklama

HUNWEJBIN

ZNACZENIE: Uczestnik rewolucji kulturalnej w Chinach.

UŻYCIE: Przenośnie hunwejbin to przedstawiciel jakiegokolwiek młodzieżowego ugrupowania politycznego, stosujący bezkompromisowe formy walki z przeciwnikami politycznymi.

PRZYKŁAD: Podczas pochodów pierwszomajowych w Państwie Środkahunwejbini zdominowali przemarsz.

ETYMOLOGIA: chiń. 红卫兵 – hóngwèibīng

POST SCRIPTUM: Zebrałam się w Święto Pracy i postanowiłam wznowić bloga. Nie obiecuję, że całkiem nowe słówko będzie pojawiać się codziennie, pomyślałam jednak, że przerwa była już na tyle długa, że opisane już słówka będę odświeżać i wrzucać na bloga ponownie. A co jakiś czas całkiem nowe rarytaski. Dobry pomysł? Piszcie proszę w komentarzach!

REZOLUCJA


ZNACZENIE: Inaczej zbiorowa uchwała.


UŻYCIE: Rozulucja to także synonim propozycji (spotkania, zjazdu) lub decyzji władz. Rezolutny to z kolei określenie osoby pewnej siebie, zaradnej i wygadanej.


PRZYKŁAD: Wraz z początkiem nowego roku autorka ma postanowienie, że częściej będzie zamieszczać na blogu słówka, by nikt nie mylił rezolucji z angielskimi noworocznymi resolutions.


ETYMOLOGIA: łac. resolutio – rozwiązanie.

GRANDILOKWENTNY


ZNACZENIE: Inaczej napuszony, pompatyczny.


UŻYCIE: Grandilokwencja to górnolotny, bombastyczny styl i/lub sposób mówienia. Charakteryzuje się używaniem szumnych, napuszonych zwrotów oraz stosowaniem frazesów.


PRZYKŁAD: Im dłużej słuchała politycznej debaty, tym bardziej była przekonana, że zebrani to zgraja grandilokwentnych krętaczy.


ETYMOLOGIA: wł. grandiloquenza – znaczenie jak wyżej.

SATRAPA


ZNACZENIE: Inaczej despotyczny władca.


UŻYCIE: Satrapa to surowy władca, tyran, autokrata. W starożytnej Persji satrapą nazywano namiestnika prowincji (satrapii), zwyczajowo miał on nieograniczoną władzę.


PRZYKŁAD: Nawet pozytywny finał konfliktu na Ukrainie nie da pewności, że kraj ten wydobędzie się spod rządów satrapów.


ETYMOLOGIA: łac. satrapia – znaczenie jak wyżej.

DEMENTI


ZNACZENIE: Inaczej oficjalne zaprzeczenie.


UŻYCIE: Dementi to formalne, urzędowe zaprzeczenie i/lub sprostowanie nieprawdziwej lub nieścisłej informacji. Najczęściej dementi dokonuje rzecznik rządu, głowy państwa, instytucji. Może być ustne, w formie opublikowanego komunikatu lub noty dyplomatycznej.


PRZYKŁAD: Po tym jak przeczytali nieprawdziwą informację o ambasadorze na pierwszej stronie największej w kraju gazety, musieli przygotować dementi, mimo że była niedziela.


ETYMOLOGIA: fr. démentir – zaprzeczać.

PER FAS ET NEFAS


ZNACZENIE: Inaczej nie przebierając w środkach.


UŻYCIE: W dosłownym tłumaczeniu per fas et nefas oznacza „wszelkimi dozwolonymi lub niedozwolonymi środkami”. Jest to nieuczciwy zabieg erystyczny, który występuje wtedy, gdy postulujemy jakąś tezę i przytaczamy kilka argumentów, które ją uzasadniają. Nasz dyskutant obala jeden z argumentów, a następnie triumfalnie oświadcza, że nasza teza nie ma podstaw, chociaż nie powiedział ani słowa o innych, przytoczonych przez nas argumentach.


PRZYKŁAD: Jak to w debatach politycznych bywa: przed referendum za odwołaniem prezydent Warszawy pojawiły się najróżniejsze argumenty, włączając w to te poniżej pasa. Nie zabrakło również retoryki typu per fas et nefas.


ETYMOLOGIA: łac. per fas et nefas – znaczenie jak wyżej.

SINTI


ZNACZENIE: Wędrowna grupa etniczna spokrewniona z Romami.


UŻYCIE: Sinti to grupa etniczna, pochodząca z Półwyspu Indyjskiego. Wędrowny tryb życia, tradycyjnie wiązany z większością grup etnicznych określanych jako Cyganie, w przypadku Sintich zaczął zanikać w XIX wieku. Jednakże niektóre rodziny kontynuują tę tradycję do dziś, zarabiając na życie prowadzeniem wędrownego cyrku lub uprawianiem innych form rozrywki ulicznej, np. żonglerki, sztuki iluzji, akrobacji na linie, etc. Większość Sintich posługuje się dialektem północno-zachodniej gałęzi języka romskiego, zwanym przez nich samych sintikanes, w którym można zaobserwować duży wpływ leksykalny i gramatyczny niemczyzny.


PRZYKŁAD: Nie mógł zapamiętać, że Sitni w liczbie pojedynczej rodzaju męskiego to Sinto, a żeńskiego Sintisa.


ETYMOLOGIA: Niejasna. Nazwa grupy może mieć związek z imieniem legendarnego przywódcy Sindolo, znanego ze średniowiecznych zapisków.

ERASTIANIZM


ZNACZENIE: Doktryna głosząca potrzebę pewnego wpływu państwa na sprawy Kościoła.


UŻYCIE: Erastianizm głosi potrzebę zwierzchności państwa nad Kościołem w sprawach religijnych, umożliwiająca ograniczoną ingerencję państwa w kwestie doktrynalne i liturgiczne. Stanowi ważny element anglikanizmu, a na podobnej, lecz starszej koncepcji opiera się statut i praktyka rosyjskiego Kościoła prawosławnego.


PRZYKŁAD: Zmiany zmianami, ale na erastianizm w Polsce na razie trudno liczyć.


ETYMOLOGIA: od nazwiska Thomasa Erastusa (właściwe Thomas Lüber, Lieber lub Liebler, 1524-83), szwajcarskiego lekarza i teologa.

ADHOKRACJA


ZNACZENIE: Elastyczny i nieformalny sposób zarządzania organizacją.


UŻYCIE: W adhokracji struktura formalna jest zredukowana do minimum, a składają się na nią zespoły powoływane w celu realizacji konkretnego zadania lub rozwiązania konkretnego problemu. Z drugiej strony adhokracja może też określać biurokrację charakteryzującą się niekonsekwencją i brakiem długofalowego planu działania.


PRZYKŁAD: Przyzwyczajony do życia w kraju o administracji skostniałej do bólu, nie mógł przyzwyczaić się do pracy w firmie hołdującej zasadom adhokracji.


ETYMOLOGIA: łac. ad hoc – doraźnie + fr. bureaucratie – biurokracja.