Tag: kultura

PARWENIUSZ

ZNACZENIE: Dorobkiewicz, który wszedł do warstwy ludzi zamożnych i nieumiejętnie ich naśladuje.

UŻYCIE: Parweniusz to osoba, która robiąc karierę zawodową awansowała do wyższych warstw społeczeństwa. Poprzez swój brak manier jest jednak przesadny i natrętny, często zbytnio podkreślając swoją pozycję społeczną.

Parweniusz jest synonimem nowobogactwa.

PRZYKŁAD: Założę się, że niejeden parweniusz nie potrafi używać trybuszona, jako że zanim awansował najczęściej pił wino z plastikowym kapslem.

ETYMOLOGIA: fr. parvenir – dojść, dorobić się.

Reklama

KONSTELACJA VS KONSOLACJA

POPRAWNIE: Konstelacja to inaczej gwiazdozbiór; to również synonim konfiguracji, układu, stanu rzeczy.

Konsolacja to inaczej stypa, czyli uroczystość organizowana z powodu śmierci kogoś bliskiego lub znanej osoby. Oznacza także pocieszenie.

BŁĘDNIE: Stosowanie wyrazów wymiennie lub na odwrót.

DLACZEGO TAK?: Konstelacja pochodzi od łacińskiego constellatio oznaczającego gwiazdozbiór, natomiast konsolacja wywodzi się z łacińskiego consolatio, czyli ulga, pociecha.

ISBN

ZNACZENIE: Niepowtarzalny 13-cyfrowy identyfikator książki.

UŻYCIE: ISBN to Międzynarodowy Znormalizowany Numer Książki. Według zaleceń standardu, numer ten powinien identyfikować wydawcę, tytuł oraz wydanie.

Do końca 2006 r. ISBN składał się z 10 cyfr. W ciągu liczb zawarta jest m.in. informacja o języku, w jakim wydana jest książka. Język polski to numer 83.

PRZYKŁAD: ISBN stosowany jest od 1966 r., a w Polsce nadawany jest od 1974 r. Zwyczajowo zapisany jest pod lub nad kodem kreskowym.

ETYMOLOGIA: ang. ISBN – International Standard Book Number

BOMBAST

ZNACZENIE: Inaczej patos, emfaza.

UŻYCIE: Przymiotnik ‚bombastyczny’ to synonim napuszenia, pompatyczności, przesady i nadęcia. Mówi się tak o stylu, języku, utworze.

PRZYKŁAD: Nigdy nie radziła sobie z bombastem, a że z racji zawodu na różne gale zapraszana była często, krytycy wytykali jej nieadekwatność stroju. 

ETYMOLOGIA: niem. Bombast – napuszenie.

Kreacja bombastyczna? A może w sam raz na poranny spacer z psem?
Photo by Khaled Ghareeb on Unsplash

CYRKUMCYZJA

ZNACZENIE: Inaczej obrzezanie.

UŻYCIE: Cyrkumcyzja to zabieg usunięcia niektórych fragmentów zewnętrznych narządów płciowych mężczyzny. Najczęściej akt obrzezania polega na odcięciu części napletka. Odsetek populacji obrzezanych mężczyzn na świecie jest oceniany na około 20-30%, z czego większość ze względów religijnych lub kulturowych. Określenie to stosuje się również wobec zabiegu usunięcia całości lub części żeńskich zewnętrznych narządów płciowych.

PRZYKŁAD: Lekarz zapytał się czy był poddany cyrkumcyzji; nie znając słowa, nie potrafił udzielić odpowiedzi.

ETYMOLOGIA: łac. circumcisio – znaczenie jak wyżej.

MERLION

ZNACZENIE: Pół lew, pół ryba.

UŻYCIE: Merlion to symbol Singapuru. Tułów ryby nawiązuje do historii kraju, gdy była ona rybacką wioską; lew pochodzi od nazwy państwa: Singapura, czyli miasto lwa. Merlion został zaprojektowany na potrzeby Singapurskiej Organizacji Turystycznej i był używany do promocji kraju w latach 1964 – 1997. Nadal jednak, by się nim posługiwać trzeba uzyskać oficjalną zgodę.

PRZYKŁAD: Mimo że ma przed sobą tylko długi weekend postanowił, że spontanicznie pojedzie do Singapuru zobaczyć posąg merliona.

ETYMOLOGIA: fr. mer – morze + lion – lew.

merlion
źródło: Wikipedia

BOMBAST

ZNACZENIE: Inaczej patos, emfaza.

UŻYCIE: Bombastyczny to z kolei synonim napuszenia, pompatyczności, przesady i nadęcia. Mówi się tak o stylu, języku, utworze.

PRZYKŁAD: Nigdy nie radziła sobie z bombastem, przez co zawsze ubierała się nieadekwatnie, żeby nie powiedzieć śmiesznie.

ETYMOLOGIA: niem. Bombast – napuszenie.

HOMO NOVUS

ZNACZENIE: Inaczej dorobkiewicz.

UŻYCIE: Homo nonvus to synonim parweniusza i/lub człowieka nikomu nie znanego powołanego na stanowisko, urząd, etc. Z angielskeigo nazywany też Johnny-come-lately.

PRZYKŁAD: Nie chcąc obrazić zgromadzonych, o niektórych członkach golfowego klubu wyrażał się per homo novus; wiedział, że najbardziej zainteresowani i tak nie zrozumieją przytyku.

ETYMOLOGIA: z Cycerona „O powinnościach”.

ISBN

ZNACZENIE: Niepowtarzalny 13-cyfrowy identyfikator książki.

UŻYCIE: ISBN to Międzynarodowy Znormalizowany Numer Książki. Według zaleceń standardu numer ten powinien identyfikować wydawcę, tytuł oraz wydanie. Do końca 2006 r. składał się z 10 cyfr. W ciągu liczb zawarta jest m.in. informacja o języku, w jakim wydana jest książka. Język polski to numer 83.

PRZYKŁAD: ISBN stosowany jest od 1966 r., a w Polsce nadawany jest od 1974 r. Zapisany jest pod lub nad kodem kreskowym.

ETYMOLOGIA: ang. ISBN – International Standard Book Number.