ZNACZENIE: Inaczej język potoczny.
UŻYCIE: Język wernakularny przeciwstawia się językowi urzędowemu (np. język nahuatl, a język hiszpański w Meksyku), czy językowi standardowemu (dialekt bawarski, a standardowy język niemiecki).
PRZYKŁAD: Mimo że cała społeczność opowiadała się za uczeniem dzieci w języku wernakularnym, ostatecznie na wszystkich szczeblach edukacji wprowadzono lekcje w języku urzędowym.
ETYMOLOGIA: łac. vernaculus – rodzimy, domowy.
ZNACZENIE: Inaczej patos, emfaza.
UŻYCIE: Przymiotnik ‚bombastyczny’ to synonim napuszenia, pompatyczności, przesady i nadęcia. Mówi się tak o stylu, języku, utworze.
PRZYKŁAD: Nigdy nie radziła sobie z bombastem, a że z racji zawodu na różne gale zapraszana była często, krytycy wytykali jej nieadekwatność stroju.
ETYMOLOGIA: niem. Bombast – napuszenie.
ZNACZENIE: Krótkie zdanie zawierające wszystkie litery alfabetu.
UŻYCIE: Pangram może być zabawą słowną, często jest jednak również wykorzystywany do sprawdzania poprawności danych tekstowych, poprawności wyświetlania lub drukowania znaków itp. Szczególnie dopracowane pangramy zawierają każdą literę tylko raz.
PRZYKŁAD: „Dość błazeństw, żrą mój pęk luźnych fig” (L. Jakubowicz; „Wiadomości Literackie”, nr 1, 1936, str. 7)
ETYMOLOGIA: gr. pan gramma – każda litera.
ZNACZENIE: Figura stylistyczna polegająca na zestawieniu wyrazów podobnie brzmiących, lecz o innym znaczeniu.
UŻYCIE: Paronomazja to figura retoryczna posługująca się różnymi odmianami gry słów. Była często stosowana przez romantyków i futurystów, a także przez poetów współczesnych, m.in. M. Białoszewskiego, Z. Bieńkowskiego czy J. Tuwima.
PRZYKŁAD: „Ma przyjechać do mnie Ania do Anina, /Ania z Manią, więc nie minie parę dni, a /Mania z Anią nie ominą mnie tu – i na /Imieniny me przyjadą do Anina”, Julian Tuwin, Lament aniński.
ETYMOLOGIA: gr. paronomasía – znaczenie jak wyżej.
ZNACZENIE: Inaczej patos, emfaza.
UŻYCIE: Bombastyczny to z kolei synonim napuszenia, pompatyczności, przesady i nadęcia. Mówi się tak o stylu, języku, utworze.
PRZYKŁAD: Nigdy nie radziła sobie z bombastem, przez co zawsze ubierała się nieadekwatnie, żeby nie powiedzieć śmiesznie.
ETYMOLOGIA: niem. Bombast – napuszenie.
ZNACZENIE: Przeciwstawność znaczeń jakiegoś wyrazu.
UŻYCIE: Enancjosemia to przypadek, w którym jeden wyraz ma dwa przeciwne znaczenia. Także enantiosemia.
PRZYKŁAD: ‚Pożyczać’ może znaczyć ‚udzielać pożyczki’ lub ‚zaciągać pożyczkę’. Podobnie z angielskim ‚custom’ oznaczającym coś ‚standardowego’ lub rzecz ‚szytą na miarę’.
ETYMOLOGIA: gr. enantíios – przeciwległy, wrogi.
ZNACZENIE: W odniesieniu do języka: ojczysty, rodzimy.
UŻYCIE: Język wernakularny przeciwstawia się językowi urzędowemu (np. język kurdyjski a język turecki w Turcji), czy językowi standardowemu (dialekt bawarski a standardowy język niemiecki).
PRZYKŁAD: Mimo że cała społeczność opowiadała się za uczeniem dzieci w języku wernakularnym, ostatecznie na wszystkich szczeblach edukacji wprowadzono lekcje w języku urzędowym.
ETYMOLOGIA: łac. vernaculus – rodzimy, domowy.
ZNACZENIE: Alfabetyczny spis wyrazów, zdań, znaków lub symboli znajdujących się w jakimś dziele literackim lub zbiorze dokumentów.
UŻYCIE: Konkordancja to zestawienie tekstów, znaków, sygnatur, dat dotyczących tego samego przedmiotu albo odpowiadających sobie. To także określenie na indeks, zwłaszcza obejmujący użycia poszczególnych wyrazów albo sentencji w Biblii.
PRZYKŁAD: W ramach kary za gadanie na lekcji, miał przygotować konkordancję teksów dotyczących rozmowy bohaterów z dotychczas przerabianych lektur.
ETYMOLOGIA: łac. concordantia – zgodność.
Słowo Dnia 