Tag: rzeczownik

ENOLOGIA

 

ZNACZENIE: Nauka o produkcji, pielęgnacji i rodzajach wina.

UŻYCIE: Inne określenia dla enologii to ojnologia lub winoznawstwo. W niektórych krajach (np. we Francji, Hiszpanii, Chile) enologia jest kierunkiem studiów. W trakcie kilkuletniej nauki studenci uczą się między innymi o sposobach uprawy winorośli, doborze i określaniu składu poszczególnych gatunków wina, produkcji, butelkowaniu, przechowywaniu i zasadach degustacji wina. 

PRZYKŁAD: Zapisałam się na kurs enologiczny. Chciałam w końcu dowiedzieć się o winach czegoś więcej ponad to, że dzielą się na białe, czerwone i różowe.

ETYMOLOGIA: gr. oinos – wino + logos – słowo, nauka.

 

Reklama

DEMENTI

ZNACZENIE: Inaczej oficjalne zaprzeczenie.

UŻYCIE: Dementi to formalne, urzędowe zaprzeczenie i/lub sprostowanie nieprawdziwej lub nieścisłej informacji. Najczęściej dementi dokonuje rzecznik rządu, głowy państwa, instytucji. Może być ustne, w formie opublikowanego komunikatu lub noty dyplomatycznej.

PRZYKŁAD: Po przeczytaniu nieprawdziwej informacji o ambasadorze na pierwszej stronie gazety, mimo że była niedziela, sekretariat musiał przygotować dementi.

ETYMOLOGIA: fr. démentir – zaprzeczać.

PROKRASTYNATOR

ZNACZENIE: Osoby cierpiąca na chroniczną niemożność zmobilizowania się do pracy, nauki czy wykonania innych obowiązków.

 

UŻYCIE: Prokrastynacja to psychologiczna przypadłość, która może przejawiać się w najróżniejszych dziedzinach życia. Do niedawna prokrastynację stawiało się na równi z lenistwem, jednak teorie psychologiczne dowodzą, że jest to zaburzenie osobowościowe.

Charakterystyczne dla prokrastynatora jest zwlekanie i nieustanne przekładanie na później zadań, jakie powinien wykonać. Prokrastynacja dotyka przede wszystkim perfekcjonistów nastawionych na szybkie efekty, którzy w przypadku ich braku zniechęcają się lub odwlekają moment zmierzenia się z wyzwaniem/zadaniem.

PRZYKŁAD: Zirytował się, gdy znajomy w ostatniej chwili przełożył spotkanie, a gdy zapytał o powód usłyszał, że to nic osobistego, lecz zwykła prokrastynacja.

ETYMOLOGIA: łac. procrastinatio – odroczenie, zwłoka.

 

PARWENIUSZ

ZNACZENIE: Dorobkiewicz, który wszedł do warstwy ludzi zamożnych i nieumiejętnie ich naśladuje.

UŻYCIE: Parweniusz to osoba, która robiąc karierę zawodową awansowała do wyższych warstw społeczeństwa. Poprzez swój brak manier jest jednak przesadny i natrętny, często zbytnio podkreślając swoją pozycję społeczną.

Parweniusz jest synonimem nowobogactwa.

PRZYKŁAD: Założę się, że niejeden parweniusz nie potrafi używać trybuszona, jako że zanim awansował najczęściej pił wino z plastikowym kapslem.

ETYMOLOGIA: fr. parvenir – dojść, dorobić się.

ODEON

ZNACZENIE: Starożytna budowla przeznaczona na występy muzyczne i teatralne.

UŻYCIE: Odeon podobnie jak teatr miał amfiteatralną widownię, ale przykrytą dachem ze względów akustycznych. Posiadał orchestrę dla chóru i podium dla muzyków. Odeony były mniejsze od teatrów.

Odeon to także typ orkiestry grający muzykę rozrywkową, populary na przełomie XIX i XX wieku, a także założona w 1928 roku brytyjska sieć kin. Według źródeł związanych z firmą nazwa jest akronimem hasła reklamowego: „Oscar Deutsch Entertains Our Nation” (ang. Oskar Deutsch zabawia nasz naród)

PRZYKŁAD: Prawdopodobnie najstarszy odeon został zbudowany z inicjatywy Peryklesa około 442 p.n.e. w Atenach na południowo-wschodnim zboczu Akropolu.

ETYMOLOGIA: łac. odeum – znaczenie jak wyżej.

TRYBUSZON

ZNACZENIE: Inaczej korkociąg.

UŻYCIE: Trybuszonem najczęściej określany jest korkociąg w wersji przedstawionym na zdjęciu poniżej, którego prawidłowa nazwa to trybuszon dwustopniowy. W rzeczywistości trybuszonem można jednak nazywać każdy rodzaj korkociągu, także najprostszy, umieszczany np. w scyzorykach.

PRZYKŁAD: Po weekendzie spędzonym w Bordeaux stała się winną snobką i już nigdzie nie ruszała się bez trybuszona.

ETYMOLOGIA: fr. tirer – ciągnąć + bouchon – korek.

 

    Photo by Grape Things on Pexels.com

    LEPIDOPTEROLOG

    ZNACZENIE: Specjalista od motyli.

    UŻYCIE: Lepidopterolog to naukowiec zajmujący się badaniem motyli, których jest na świecie ponad 174 tys. gatunków. Ćmy też są obiektem zainteresowań tych ekspertów.

    PRZYKŁAD: Nie trzeba być lepidopterologiem, żeby w letnie dni podziwiać na łące motyle.

    ETYMOLOGIA: łac. lepidoptera – motyle.

    PAREIDOLIA

    ZNACZENIE: Zjawisko dopatrywania się znanych kształtów w przypadkowych detalach, przeważnie przy pełnej świadomości ich nierzeczywistego charakteru.

    UŻYCIE: Częstym źródłem pareidolii jest obserwacja chmury, która dla oglądającego przypomina kształtem postacie ludzi, zwierząt. Pareidolia może też dotyczyć zjawisk słuchowych – niektórzy odczytują tajne wiadomości, gdy puszczają nagrania głosu od tyłu.

    PRZYKŁAD: Znanym przykładem pareidolii jest  dopatrywanie się wizerunku diabła we włosach królowej Elżbiety II na portrecie z kanadyjskich banknotów jednodolarowych z 1954 roku.

    A tutaj kilka bardziej współczesnych przykładów zebranych przez BoredPanda.

    ETYMOLOGIA: gr. para – zamiast + eidōlon – obraz, kształt.

    PROFUNDAL

    ZNACZENIE: Głębinowa, pozbawiona światła strefa jeziora.

    UŻYCIE: Profundal to dolna strefa głębokich jezior położona poniżej poziomu do którego dociera dość światła słonecznego, aby podtrzymać fotosyntezę. Okresowo w profundalu brakuje tlenu. 

    PRZYKŁAD: Dopiero zaczynał przygodę z nurkowaniem, ale postanowił sobie że kiedyś zejdzie aż do profundalu (o ile to w ogóle możliwe).

    ETYMOLOGIA: łac. profundus – głęboki

    PROZOPAGNOZJA

    ZNACZENIE: Utrata zdolności rozpoznawania twarzy.

    UŻYCIE: Prozopagnozja to zaburzenie percepcji wzrokowej polegające na upośledzonej zdolności rozpoznawania twarzy znajomych lub widzianych już osób, a w niektórych przypadkach także ich wyrazu emocjonalnego.

    Cierpi na nią około 2 proc. ludzi. Zaburzenie to może mieć postać nabytą, w wyniku uszkodzenia mózgu, lub wrodzoną. 

    PRZYKŁAD: Na prozopagnozję cierpi podobno Brad Pitt; nie zdziwcie się więc jeśli następnym razem na ulicy zachowa się jakby was nie znał.

    ETYMOLOGIA: gr. prósōpon – twarz, maska + agnōsia – nieświadomość.

    Photo by Pia Kafanke on Pexels.com