Tag: militaria

ACCOUTREMENT

ZNACZENIE: Wym. [akutremą]; inaczej rynsztunek.

UŻYCIE: Accoutrement może dotyczyć wojaka, ale też malarza, architekta czy policjanta. Na accoutrement składają się wszystkie elementy „wyposażenia” danej osoby, które są niezbędne do wykonywania przez nią swojej pracy. W przypadku policjanta będzie to strój, broń czy kajdanki; wojak nie obędzie się bez broni, ale też menażki czy dobrych do długich marszy butów. Najczęściej rynsztunek ma zastosowanie czysto praktyczne, czasem jednak też lub tylko ceremonialne, jak pióra przy hełmach kawalerii.

PRZYKŁAD: Accoutrement może też dotyczyć pisarzy; tak nazwał sprezentowaną mu skórzaną torbę Hanck Moody, bohater serialu „Californication”.

ETYMOLOGIA: fr. acostrer – przygotowywać, szyć.

Reklama

BANDOLET

ZNACZENIE: Szeroki pas noszony przez ramię, używany do zawieszania broni siecznej lub palnej.

UŻYCIE: Zwyczajowo bandolet przewieszany był przez lewe ramię. Słowo to może też oznaczać krótką strzelbę zaczepianą na pasie, używana w kawalerii w XVII w.

PRZYKŁAD: Nie miał broni, na bandolecie zawiesił więc menażkę.

ETYMOLOGIA: fr. bandoulière – pas przez ramię.

PERIPLUS

ZNACZENIE: Manewr taktyczny w trakcie bitwy morskiej.

UŻYCIE: Periplus polega na taranowaniu statków w celu okrążenia lub odcięcia części floty przeciwnika. Słowo może też oznaczać starożytny rękopis wykorzystywany w nawigacji przybrzeżnej.

PRZYKŁAD: Grał online w bitwy morskie. Jego ulubioną zagrywką był periplus.

ETYMOLOGIA: gr. periplus – dosł. żeglować wokół.

DONŻON

ZNACZENIE: Inaczej wieża obronna.

UŻYCIE: Donżon to baszta zamkowa, zawierająca skarbiec, stanowiąca ostatni punkt oporu załogi. Donżon to zarazem wieża ostatecznej obrony, jak i stałe, główne mieszkanie feudała. Z donżonu wykrystalizowały się dwa obiekty – prawie czysto obronny stołp/bergfried i prawie czysto mieszkalny pałac/dom.

PRZYKŁAD: Jednym z najstarszych i najbardziej znanych donżonów jest wieża Tower w Londynie z 1077 roku.

ETYMOLOGIA: fr. donjon – znaczenie jak wyżej.

ARIERGARDA

ZNACZENIE: Straż tylna.

UŻYCIE: Ariergarda to oddział ubezpieczający od tyłu kolumnę w marszu. Zadaniem ariergardy jest ubezpieczanie maszerującej kolumny przed uderzeniem od tyłu i zapewnienie jej swobodnego wykonywania marszu. Zależnie od sytuacji i wielkości maszerującej kolumny ariergarda może stanowić od 1/4 do 1/3 sił głównych. Ariergarda to przeciwieństwo awangardy.

PRZYKŁAD: Zaciągnął się do wojska, a w pierwszej bitwie został przyporządkowany do ariergardy.

ETYMOLOGIA: fr. arrière-garde – straż tylna.

DZIWER

ZNACZENIE: Falisty deseń na lufach strzelb.

UŻYCIE: Dziwer powstaje w wyniku wielokrotnego zgrzewania ze sobą miękkiego żelaza z twardą stalą o wysokiej zawartości węgla, bądź stali ze stalą, gdzie różnica w zawartościach węgla musi być znaczna, aby wzór stał się widoczny. Miecz dziwerowany składał się najczęściej z twardej, wysokowęglowej stali, która była rdzeniem ostrza, oraz niskowęglowej, bardziej miękkiej stali. Dzięki takiemu połączeniu stawał się bardziej odporny na naprężenia, a klingi stawały się bardziej elastyczne.

PRZYKŁAD: Pierwsze dziwery pojawiły się w Europie na broni Celtów.

ETYMOLOGIA: pers. dżewher – znaczenie jak wyżej.

ABC

ZNACZENIE: Inaczej broń masowego rażenia.

UŻYCIE: ABC to akronim określenia „atomowa, biologiczna, chemiczna”. Broń masowego rażenia określa się też jako NBC, gdzie „N” oznacza broń nuklearną. W nazewnictwie brytyjskim stosuje się określenie NBC (nuclear, biological, chemical) – broń nuklearna, biologiczna, chemiczna; w amerykańskim zaś CBRN (chemical, biological, radiological, and nuclear) – broń chemiczna, biologiczna, radiologiczna i nuklearna.

PRZYKŁAD: Na szkoleniu BHP zapowiedzieli, że będą odpytywać ze znajomości tematyki ABC. Naiwnie myślał, że chodzi o alfabet.

ETYMOLOGIA: ABC – od słów atomowa, biologiczna, chemiczna.

BARETKA

ZNACZENIE: Wstążka o barwie przewidzianej dla danego orderu lub odznaczenia.

UŻYCIE: Baretkę nosi się na co dzień na mundurze w zastępstwie odznaczenia – naszywa się ją na kurtce mundurowej lub marynarce. Baretki nosi się na lewej piersi w kolejności określonej przez starszeństwo odznaczeń, od prawej do lewej strony i od góry do dołu. Sposób noszenia niektórych baretek określają dodatkowe zasady, mające dodatkowo podkreślić ich wagę.

PRZYKŁAD: Baretka Orderu Orła Białego jest niebiesko-żółta, wygląda jak na zdjęciu poniżej.

ETYMOLOGIA: fr. barre – pręt, kreska.