ZNACZENIE: Szereg sal, pokojów, połączonych ze sobą przejściami na jednej osi (patrz rysunek poniżej).
UŻYCIE: Amfilada to układ przestrzenny, w którym kolejne pomieszczenia i drzwi leżą na jednej osi, przez co przy otwartych drzwiach tworzy się efektowna perspektywa. Układ amfiladowy jest charakterystyczny dla barokowych i klasycystycznych wnętrz pałacowych. W XIX i XX w. stosowany był też w kamienicach miejskich.
PRZYKŁAD:
ETYMOLOGIA: fr. enfilade – znaczenie jak wyżej.
źródło: Wikipedia
ZNACZENIE: Inaczej dorobkiewicz.
UŻYCIE: Homo nonvus to synonim parweniusza i/lub człowieka nikomu nie znanego powołanego na stanowisko, urząd, etc. Z angielskeigo nazywany też Johnny-come-lately.
PRZYKŁAD: Nie chcąc obrazić zgromadzonych, o niektórych członkach golfowego klubu wyrażał się per homo novus; wiedział, że najbardziej zainteresowani i tak nie zrozumieją przytyku.
ETYMOLOGIA: z Cycerona „O powinnościach”.
ZNACZENIE: Rzymski płaszcz wełniany spinany na prawym ramieniu sięgający do kolan lub poniżej łydek.
UŻYCIE: Imperatorzy nosili paludamentum w kolorze purpury, naczelnym wodzom przysługiwał w kolorze szkarłatnym, natomiast oficerom – w kolorze białym. Żołnierze nosili paludamentum z grubej wełny naturalnego koloru. Paludament to z kolei udrapowana materia nad sceną, tworząca jej sklepienie, sufit.
PRZYKŁAD: Nie mając pomysłu za kogo przebrać syna na bal przebierańców, zarzuciła i udrapowała mu starą zasłonę mówiąc: „masz paludamentum, jesteś Cezarem”.
ETYMOLOGIA: łac. paludamentum – znaczenie jak wyżej.
ZNACZENIE: Inaczej sprzeczka.
UŻYCIE: Szarmycel to dawne określenie na utarczkę, zatarg, dysputę. To także określenie na starcie przednich oddziałów wojskowych.
PRZYKŁAD: Zamiast przyznać się przyjaciółce, że znów pokłóciła się z chłopakiem powiedziała wymijająco, że spóźniła się przez szarmycel.
ETYMOLOGIA: niem. Scharmützel – znaczenie jak wyżej.
ZNACZENIE: Rzymski bóg ognia.
UŻYCIE: Wulkan był także bogiem kowalstwa. Jego kult został prawdopodobnie wprowadzony przez Romulusa. Święto boga, Volcanalia obchodzono 23 sierpnia wrzucając do ofiarnego ognia żywe rybki z Tybru. Była to ofiara zastępcza za istoty, które Wulkan-żywioł mógłby pochłonąć. Od jego imienia pochodzi również nazwa wulkanu jako tworu geologicznego. Bóg Wulkan jest utożsamiony z greckim Hefajstosem.
PRZYKŁAD: W czasach starożytnych wierzono, że odgłosy dochodzące z pobliskiej Etny są wynikiem jego pracy, ponieważ był kowalem. Odlewał groty strzał i zbroje dla Marsa, Minerwy oraz pioruny dla Jowisza.
ETYMOLOGIA: łac. Vulcanus – znaczenie jak wyżej.
ZNACZENIE: Inaczej despotyczny władca.
UŻYCIE: Satrapa to surowy władca, tyran, autokrata. W starożytnej Persji satrapą nazywano namiestnika prowincji (satrapii), zwyczajowo miał on nieograniczoną władzę.
PRZYKŁAD: Nawet pozytywny finał konfliktu na Ukrainie nie da pewności, że kraj ten wydobędzie się spod rządów satrapów.
ETYMOLOGIA: łac. satrapia – znaczenie jak wyżej.
ZNACZENIE: Kolor ciemnoszary.
UŻYCIE: Marengo to kolor nieco jaśniejszy od grafitowego. To również gruba wełniana tkanina używana do szycia np. płaszczy. Marengo to także imię słynnego konia, jakiego Napoleon dosiadał m.in. w zwycięskiej bitwie pod Marengo (1800 r.). W jej wyniku Austriacy wycofali się z Włoch. Wyraz jest nieodmienny.
PRZYKŁAD: Na dzisiejszą przejażdżkę ubrała się w tonacji marengo.
ETYMOLOGIA: Od nazwy miasta Marengo we Włoszech.
ZNACZENIE: pisanie kolejnych linijek tekstu na przemian od lewej ku prawej i od prawej ku lewej stronie (patrz zdjęcie).
UŻYCIE: Bustrofedon był stosowany w piśmie greckim w okresie różnicowania się tego pisma od jego pierwowzoru, czyli pisma fenickiego, w którym litery stawiano od prawej do lewej. W bustrofedonie w wierszach zapisywanych od prawej do lewej litery także były zapisywane lustrzanie.
PRZYKŁAD: W ramach ćwieczeń umysłu zaczął robić notatki w bustrofedonie.
ETYMOLOGIA: gr. boustrophēdon – zawracający jak woły w orce.
źródło: Wikipedia
Słowo Dnia 