Tag: czasownik

EMABLOWAĆ

ZNACZENIE: Inaczej adorować.

UŻYCIE: Emablować to synonim bawienia czy wręcz zabawiania kobiet. Może też być użyty w znaczeniu nadskakiwania, asystowania czy umizgiwania się.

PRZYKŁAD: Emablował ją od początku przyjęcia, by ostatecznie porzucić dla długonogiej kelnerki.

ETYMOLOGIA: fr. aimable – miły.

RECYPOWAĆ VS. PERCYPOWAĆ

POPRAWNIE: Recypować to inaczej przejąć lub przyswoić sobie coś. Recypować można na przykład nowe wartości i wzory kultury, ale także prawa do czegoś. Percypować oznacza natomiast świadome postrzeganie czegoś, reagowanie na bodźce zewnętrzne, odbieranie czegoś.

BŁĘDNIE: Stosowanie wyrazów wymiennie lub na odwrót.

DLACZEGO TAK?: Oba wyrazy wywodzą się z łaciny. Recypowanie pochodzi od recipere – odbierać, przyjmować, zaś percypować od percipere – wziąć w posiadanie.

ADIUSTOWAĆ

ZNACZENIE: Przygotować tekst do druku pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, stylistycznym i graficznym.

UŻYCIE: Adiustacja polega na ręcznym naniesieniu na maszynopisach lub wydrukach dyspozycji dla osoby dokonującej składu i łamania tekstu. Dyspozycje te mają formę znaków korektorskich, dopisków tekstowych oraz ewentualnie innych potrzebnych oznaczeń. Adiustacja może być nanoszona przez więcej niż jedną osobę, a także dotyczyć np. dubbingu czy scenariusza.

PRZYKŁAD: Gdy redaktor skończył pisać komentarz, do zamknięcia gazety pozostało mu już tylko zadiustowanie tekstów dziennikarzy.

ETYMOLOGIA: łac. ad – do + iustus – słuszny.

EPATOWAĆ

ZNACZENIE: Celowo zadziwiać lub szokować czymś.

UŻYCIE: Współcześnie czasownik epatować jest synonimem słów szokować, bulwersować. Najczęściej ma wydźwięk pejoratywny. Oryginalnie jednak epatowanie miało wydźwięk jedynie pozytywny. Epatując wprawiało się w podziw, zdumienie, osłupienie, np. doskonałym artykułem, interpretacją muzyczną, strojem.

PRZYKŁAD: Epatował sąsiadów swoim wzorowo zadbanym ogródkiem.

ETYMOLOGIA: fr. épater – utrącić nóżkę (kieliszka), rzucić kogo na kolana, zdumiewać.

FRYMARCZYĆ

ZNACZENIE: Inaczej kupczyć.

UŻYCIE: Frymarczenie jest synonimem handlowania czymś nieprzyzwoitym, uwłaczającym godności kupieckiej, rzeczami, które nie powinny być źródłem zysku. Może także oznaczać handel zamienny.

PRZYKŁAD: Niektórzy twierdzą, że we współczesnym świecie wszystko jest na sprzedaż – frymarczy się zarówno kształtem prawa i treścią ustaw, jak i ważnymi państwowymi stanowiskami.

ETYMOLOGIA: niem. Freimarkt – wolny targ.

REKAPITULOWAĆ

ZNACZENIE: Podsumowywać dłuższy wywód.

UŻYCIE: Rekapitulować to inaczej powtarzać coś w zwięźlejszej formie, streszczać coś, np. wykład, dyskusję i podawać w zwięźlejszej postaci.

PRZYKŁAD: Zatem rekapitulując, chodzi o to, że macie się nie spóźniać, w przeciwnym razie obcinane będą pensje.

ETYMOLOGIA: łac. recapitulare – podsumowywać.

FORYTOWAĆ

ZNACZENIE: Inaczej protegować.

UŻYCIE: Forytować, czyli darzyć kogoś lub coś szczególnymi względami, to synonim popierania, wyróżniania, faworyzowania. Foryś z kolei to pachołek konny z trąbką lub światłem poprzedzający karetę, który był wysyłany wprzód dla odszukania dogodnej gospody czy drogi.

PRZYKŁAD: Forytował pracowników z dłuższym stażem, co nie byłoby tak zaskakujące, gdyby nie fakt, że żółtodzioby miały zakaz kontaktowania się z nim inaczej niż przez starych wyjadaczy.

ETYMOLOGIA: niem. vorreiten – poprzedzać konno.

DYSKONTOWAĆ

ZNACZENIE: Wykorzystywać jakiś fakt lub jakieś okoliczności dla siebie pomyślne.

UŻYCIE: Dyskonto w znaczeniu finansowym to różnica pomiędzy wysokością zobowiązania płatnego w przyszłości i ceną, po jakiej wierzyciel odstępuje je przed terminem spłaty. Różnica ta stanowi kwotę odsetek przypadającą następnemu wierzycielowi za okres od chwili nabycia do momentu spłaty zobowiązania. Podstawą obliczenia dyskonta jest istniejąca w danym kraju stopa dyskontowa. Dyskontować to inaczej realizować weksel lub inne papiery wartościowe przed terminem ich płatności, z odliczeniem dyskonta.

PRZYKŁAD: Aby obliczyć dyskonto finansowe należy posłużyć się następującym wzorem: D=F-P; D/F=r; gdzie D – dyskonto, F – wartość przyszła kapitału, P – wartość początkowa kapitału, r – stopa dyskontowa.

ETYMOLOGIA: łac. discomputus – potrącenie przy wypłacie przed terminem.

ROLOWAĆ

ZNACZENIE: W odniesieniu do długu, spłacenie zobowiązania poprzez zaciągnięcie nowego długu.

UŻYCIE: Rolować można kredyty, pożyczki oraz wszelkie inne zobowiązania. W ten sposób także rządy państw rolują swój dług emitując nowe obligacje. Zamianie zobowiązań na nowe najczęściej towarzyszy dodatkowa zachęta, np. wyższe oprocentowanie lub zakup nowych obligacji z dyskontem.

PRZYKŁAD: Rolowanie długu to temat popularny w związku z kryzysem gospodarczym. Na działanie takie zdecydowano się np. w przypadku Grecji, by uniknąć jej bankructwa.

ETYMOLOGIA: ang. roll – znaczenie jak wyżej.