HAREDIM

ZNACZENIE: Inaczej ortodoksyjni wyznawcy judaizmu.

UŻYCIE: Haredim są przeciwni sekularyzacji, aczkolwiek ortodoksi nie stanowią jednolitej grupy. Wielu spośród nich nie pracuje i poświęca się całkowicie studiowaniu pism żydowskich. Często nie mają telewizorów, świeckich książek, a kobietom zabraniają prowadzić samochody.

PRZYKŁAD: Haradim stanowią około 10 proc. społeczeństwa w Izraelu i mają bardzo wysoki przyrost naturalny. W tej grupie szybko rośnie bezrobocie i ubóstwo – w końcu lat 70. tylko 20 proc. haredim było bez pracy, obecnie nie pracuje około 70 proc.

ETYMOLOGIA: hebr. חֲרֵדִי‎‎ Ḥaredi – ortodoksyjny Żyd.

8 myśli na temat “HAREDIM”

  1. Zastanawia mnie, jak jest z akcentem w tym wyrazie. Jakoś bardziej pasowałoby mi gdyby był na ostatniej sylabie. Jest to słowo obcego pochodzenia, więc chyba możliwy jest akcent na inną niż przedostatnia sylabę?

    Polubienie

    Odpowiedz

  2. trzy błędy ze strony „Słowa Dnia”:

    1) haredim (a właściwie powinno być „charedim”, bo do mocne, gardłowe „ch”), to NIE ortodoksyjny judaizm, tylko liczba mnoga od określenia wyznawców tegoż. po polsku potocznie mówi się „ortodoksi” i to byłby synonim słowa „haredim”.

    2) słowo „haredi”, przynajmniej w zaprezentowanej pisowni „חרדי”, NIE pochodzi z jidysz, tylko z hebrajskiego.

    3) co do akcentu, w hebrajskim w większości przypadków – także i w tym – akcent pada na OSTATNIĄ sylabę, a nie na przedostatnią.

    Polubienie

    Odpowiedz

    1. 1. Zgodnie z pisownią SJP PWN haredim pisane jest przez ‚h’ nie ‚ch’, podobnie w NY Times. Znalazłam w źródłach zarówno określenie, że to l.mn. wyznawców, jak i zjawiska.
      2. Faktycznie, dziękuję za zwrócenie uwagi
      3. Nie spieram się z wymową hebrajską

      Polubienie

      Odpowiedz

  3. Pisownia „h” / „ch” jest sprawą drugorzędną, dlatego tylko napomknęłam o tym w nawiasie. Są różne sposoby transkrypcji z hebrajskiego i panuje w tej kwestii totalny chaos, z którym po prostu trzeba się pogodzić… 😉

    Nie mogę natomiast przyjąć definicji „haredim” jako zjawiska. Zdanie „Haredim jest przeciwny sekularyzacji” straszliwie razi osobę znającą hebrajski! To dokładnie tak samo, jak gdyby ktoś po polsku powiedział: „Ortodoksi jest przeciwny sekularyzacji”. Słowo „haredim” jest w takim samym sensie określeniem zjawiska, jak wyrażenie „antylopy gnu przekraczające rzekę”. Tak, powyższe słowa opisują cykliczne, doroczne ZJAWISKO, ale nie można zbudować zdania „Antylopy gnu przekraczające rzekę ma miejsce z powodu potrzeby znalezienia nowych pastwisk”… Nie, po prostu nie.

    Polubienie

    Odpowiedz

  5. Nie jestem przekonany co do liczby mnogiej- nie znalazłem w języku polskim takiego sformułowania. Słownik PWN podaje jedynie liczbę pojedynczą Haredi – ortodoksyjny żyd. najzwyczajniej w świecie nie ma takiego słowa! Jestem więc skłonny uznać za bliższą formie polskiej odmianę typową Haredianie, haredianiści, harediści (wszystkie formy brzmią głupio) lub pozostawienie Haradi bez odmiany jak w słowie Jedi. Dla naszego języka końcówka „m” jest popularna przy określeniach zjawisk, poglądów, idei, nurtów etc. (anarchizm, manieryzm) Dawniej tylko w narzędnikach liczby pojedynczej -im < -ьjemь pojawiała się w nijakich zakończonych na dawne -ьje: wiesielim, miłosierdzim, wyobrażenim. obecnie zestawienie końcowe im jest całkowicie nienaturalne. Mnie się to słowo wydaje do języka polskiego nieprzystające, stąd hasło w wiki- "Judaizm ultraortodoksyjny" (co w sumie stanowi pleonazm i błąd z tłumaczenia z języka angielskiego- w języku polskim istnieje ultrakonserwatyzm oraz ultraradykalizm ale ultra-orthodox to ortodoksyjność). powstanie terminu "haradizm-haradanie?haradyści?" jak w "muzułmanizm- muzułmanie" lub haradiizm -haradi jak jediizm-jedi,Jedijanie? 🙂 to raczej tylko kwestia czasu. Zastanawia mnie jak rozwiązują "problem" obowiązkowej służby wojskowej dla kobiet. Niektórzy członkowie nie uznają państwa Izrael, jako przejaw bałwochwalstwa co jest sprzeczne z zasadami Biblii.
    Myślę, że LM popełnił fallacia accidentis gdyż kwestią istotną jest tu epistemologia zjawiska oraz jego umiejscowienie w języku polskim, a odnoszenie się do języka hebrajskiego jest tu raczej dygresją. Rozmawiamy o dwóch różnych płaszczyznach.
    Podsumowując według mnie słowo haredim w języku polskim nie występuje lub jest to błąd. hasło powinno wyglądać
    -Haredi: wyznawca Ortodoksyjnego Judaizmu
    lub
    -Haredim- "sztucznie utworzona w języku polskim osobowa forma rzeczownika ortodoksyjność", ale wtedy chyba trzeba by zmienić nazwę bloga na מילה של יום

    Polubienie

    Odpowiedz

Dodaj komentarz

Ta witryna wykorzystuje usługę Akismet aby zredukować ilość spamu. Dowiedz się w jaki sposób dane w twoich komentarzach są przetwarzane.